Welke knoflook werkt beter bij diabetescomplicaties?

Cliënten met diabetes krijgen op termijn vaak met ernstige complicaties te maken. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door zogenaamde AGE’s, functiebeperkende crosslinks tussen eiwitten. Knoflook kan de vorming ervan tegengaan, maar welke vorm werkt het best?

Onderzoekers van de universiteiten van Liverpool en Manchester (UK) vergeleken het potentieel van zwarte knoflook met dat van verse knoflook bij de mogelijke beheersing van diabetescomplicaties. Zwarte knoflook staat ook wel bekend als gefermenteerde knoflook of ‘aged garlic’. De uitkomsten zijn verrassend.

Crosslinks en complicaties                      

Chronische hyperglykemie en diabetes type 2 leiden bij de cliënt op de langere termijn tot complicaties aan bijvoorbeeld de ogen, zenuwen, bloedvaten, nieren en de huid. Dit heeft een toegenomen ziektelast en een grotere kans op vroegtijdig overlijden tot gevolg. Om te weten hoe knoflook (Allium sativum) hierop in kan grijpen, moeten we eerst weten hoe die complicaties tot stand komen.

Hyperglykemie – een verhoogd suikergehalte in het bloed – verhoogt de glycatie van lichaamseigen eiwitten, waarna via diverse tussenstappen crosslinks tussen deze eiwitten ontstaan. De genoemde crosslinks worden AGE’s genoemd, ofwel Advanced Glycation Endproducts.

AGE’s belemmeren de eiwitfunctie en dragen zo bij aan het ontstaan van complicaties bij diabetes. De complicaties worden nog eens verergerd door de inwerking van de vrije radicalen die bij dit proces vrijkomen. Dat klinkt heftig – is er vanuit de natuurgeneeskundige praktijk eigenlijk wel iets aan te doen?

Medicijnen en natuurproducten

Op het moment is er veel aandacht binnen de wetenschap om medicijnen te ontwikkelen die de crosslinks tussen de eiwitten kunnen verbreken of anderszins kunnen remediëren. Volgens de onderzoekers is geen van deze medicijnen nog goedgekeurd voor klinische tests. Daarbij wijzen ze erop dat er nauwelijks aandacht is voor natuurlijke producten die uitkomst kunnen bieden. En dat is zonde, vinden ook de wetenschappers.

 “Het blijkt uit onderzoek dat nutriënten die antioxidatieve en antiglycatieve eigenschappen hebben, veilig als adjuvans gebruikt kunnen worden naast bestaande behandelingen die complicaties bij diabetes moeten voorkomen.”

Zwarte versus verse knoflook

De aandacht van de wetenschappers ging vooral uit naar knoflook. Het was namelijk al bekend dat knoflook zowel antioxidatieve als antiglycatieve eigenschappen heeft. Bij het onderzoek keken ze of er daarbij significante verschillen waren tussen verse knoflook en zwarte knoflook. Dat bleek inderdaad het geval.

Zwarte knoflook krachtiger tegen AGE’s

Het bleek dat zwarte knoflook krachtiger werkt tegen de vorming van AGE’s dan verse. Bij een concentratie van 15 mg/mL remt verse knoflook AGE’s met 33,5%, terwijl zwarte knoflook bij een gelijke concentratie AGE’s remt met maar liefst 56,4%. Bij een lagere concentratie was dit verschil minder goed merkbaar.

Zwart knoflook sterkere antioxidant

Zoals gezegd, spelen vrije radicalen een rol in de verergering van complicaties bij diabetes. Ook de antioxidatieve kracht van zwarte knoflook bleek sterker dan die van verse. Zwarte knoflook heeft ongeveer de antioxidatieve kracht van vitamine C. Verse knoflook ligt daar iets onder.

Verse knoflook betere chelatie

Op dit gebied blijkt zwarte knoflook geen vervanging voor verse knoflook! Op het vlak van chelatie wint verse knoflook het namelijk van de zwarte variant. Chelatie is het proces waarbij in het lichaam metalen worden gebonden zodat ze kunnen worden uitgescheiden. Zeker wanneer men veel vis en zeevruchten eet kan verse knoflook dus geen kwaad.

Zwarte knoflook rijker aan flavonoïden

Tot slot bevat zwarte knoflook een significant hogere concentratie fenolen, flavonoïden en flavonolen. Deze secundaire plantenstoffen worden ook wel fytonutriënten genoemd. Fytonutriënten zijn allerlei bioactieve stoffen uit de plantenwereld, waarvan in hoog tempo nieuwe fysiologische functies worden ontdekt.

De kracht zit hem in fermentatie

Zwarte knoflook wordt verkregen door verse, witte knoflook bij een specifieke temperatuur en vochtigheid tot 20 maanden te laten fermenteren. Het dankt zijn naam aan de donkere kleur die ontstaat tijdens deze periode. Gedurende het fermentatieproces ontstaan er unieke wateroplosbare zwavelverbindingen zoals S-allylcysteïne (SAC) en S-allyl mercaptocysteïne (SMAC) met een significant grotere orale biobeschikbaarheid dan de verbindingen in de gewone knoflook. 

Hoewel beide soorten knoflook gunstige gezondheidseffecten laten zien, wint de zwarte knoflook aan populariteit door enkele substantiële voordelen. Daar waar witte knoflook nog mogelijk gastrointestinale bijwerkingen kan veroorzaken, is dit nauwelijks nog het geval bij de gefermenteerde vorm en ongewenste effecten als een scherpe smaak en een sterke geur zijn tijdens het rijpingsproces zo goed als verloren gegaan. Bovendien worden er tot op heden geen nadelige interacties waargenomen met andere medicatie en is het niet toxisch in hogere dosering.

Geïnteresseerd in wat voeding allemaal met ons kan doen en hoe je dit toepast in jouw praktijk? Schrijf je dan in voor onze opleiding Orthomoleculaire Voedingsleer.

Bronnen

Elosta, A. et al. Aged garlic has more potent antiglycation and antioxidant properties compared to fresh garlic extract in vitro, Sci. Rep. 7, 39613 (2017)

Monografie Allium sativum, www.naturafoundation.nl