Psychosociale stress en laaggradige ontsteking
Al langer is bekend dat langdurige psychosociale stress tot onder andere chronische ziektes leidt, zoals hart- en vaatziekten. Een tussenstap is de vorming van laaggradige ontsteking, wat andere aandoeningen bevordert, zo werd recent duidelijk.
Als mens zijn we erop gemaakt om snel en succesvol te kunnen reageren op acuut gevaar. Deze stressreactie stamt al uit de oertijd, toen we bijvoorbeeld snel moesten kunnen vluchten als we oog in oog kwamen te staan met een roofdier: de klassieke vecht-of-vluchtreactie. Kort samengevat stuurt de adrenaline van de sympaticus de energie naar de spieren, terwijl de cortisol van de HPA-as zorgt voor een succesvol verloop en einde van de stressreactie zodra het gevaar is geweken.
Niet ingesteld op chronische stress
Op een acute stressreactie zijn we van oudsher ingesteld. Dat geldt echter niet voor stress die niet verdwijnt, ofwel chronische stress, die ons lichaam ook als gevaar ervaart. Die voortdurende, meer latente stress kan niet alleen komen door een menu met veel suikers of gebrek aan lichaamsbeweging, maar ook door langdurige psychosociale stress.
Uit recent onderzoek is gebleken dat mensen die weinig compassie met zichzelf hebben, depressief zijn of een lage zelfwaardering hebben, vaak ook last blijken te hebben van een chronische systemische laaggradige ontsteking. [1] [2] [3]. Uit ander onderzoek kwam naar voren dat mensen die zichzelf laag op de sociale ladder vinden staan steeds gevoeliger werden voor een ontstekingsreactie, wanneer ze herhaaldelijk aan stress werden blootgesteld. [4].
Endotoxemie
Wat gebeurt er tijdens een stressreactie? Om te beginnen gaan de barrières (tight junctions) in de darmwand open om te zorgen voor een snelle beschikbaarheid van glucose, natrium en water: dé benodigde ingrediënten voor voldoende energie en dus een succesvolle fight-or-flight-reactie op stress. Indien de darmwand kortdurend opengaat is dit geen probleem. Bij langdurige, psychosociale stress blijven de tight juntions echter te lang openstaan en komen er allerlei ongewenste stofjes met de glucose, natrium en water mee naar binnen.
Bovendien kijkt ons immuunsysteem altijd even mee als er iets via de darmwand binnenkomt. Ook dat is een ‘oude’ reactie, omdat de voeding – in tegenstelling tot nu – in het verleden vol kon zitten met gevaarlijke virussen en bacteriën. Normaal gesproken kunnen immuuncellen in de darmbarrière de ongewenste indringers uitschakelen door ze te fagocyteren. In het geval van langdurige stress faalt echter deze eerste afweerlinie, en dat leidt tot ongewilde stofjes in het bloed, ofwel endotoxemie.
Laaggradige ontsteking
Deze endotoxemie zorgt vervolgens voor een voortdurend actief aangeboren immuunsysteem in de bloedbaan: een laaggradige ontsteking. Wat het ontstaan van chronische ziektes weer bevordert (zoals hart- en vaatziekten), omdat het immuunsysteem te veel energie kost en de overige organen, weefsels en systemen verwaarloosd worden. Het is derhalve belangrijk om de oorzaken van psychosociale stress aan te pakken om zo de laaggradige ontsteking op te lossen.
Bronnen
[2] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0149763409002097
[3] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278584610003465
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3812336/
